سرطان مثانه یک نوع سرطان شایع است که از سلول‌های مثانه شروع می‌شود. مثانه یک اندام عضلانی توخالی در قسمت پایین شکم شماست که ادرار را ذخیره می‌کند. سرطان مثانه اغلب در سلول‌هایی (سلول‌های اروتلیال) شروع می‌شود که داخل مثانه را پوشانده‌اند. سلول‌های اروتلیال نیز در کلیه‌ها و لوله‌های (حالب) یافت می‌شوند که کلیه‌ها را به مثانه متصل می‌کنند. سرطان اروتلیال می‌تواند در کلیه‌ها و حالب‌ها نیز اتفاق بیفتد اما در مثانه بسیار شایع‌تر است.
اکثر سرطان‌های مثانه در مراحل اولیه، زمانی که سرطان به شدت قابل درمان است، تشخیص داده می‌شوند. اما حتی سرطان‌های مثانه در مراحل اولیه نیز می‌توانند پس از درمان موفقیت‌آمیز عود کنند. به همین دلیل، افراد مبتلا به سرطان مثانه معمولا برای سال‌ها پس از درمان به آزمایش‌های مختلف نیاز دارند تا بررسی‌های لازم را انجام دهند.
سرطان مثانه چه علائمی به همراه دارد؟
علائم و نشانه‌های سرطان مثانه ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- وجود خون در ادرار (هماچوری) که ممکن است باعث شود ادرار قرمز روشن به نظر برسد، اگرچه گاهی اوقات ادرار طبیعی به نظر می‌رسد و خون در آزمایش آزمایشگاهی تشخیص داده می‌شود
- تکرر ادرار
- ادرار دردناک
- کمر درد
اگر متوجه شدید که رنگ ادرار شما تغییر رنگ داده و نگران هستید که ممکن است حاوی خون باشد، با پزشک قرار ملاقات بگذارید تا آن را بررسی کند. همچنین در صورت داشتن علائم یا نشانه دیگری که شما را نگران می‌کند، با پزشک مشورت کنید.
اگر قصد دارید با علائم سرطان‌های دیگر آشنا شوید، این مطالب را مطالعه کنید:
علت سرطان مثانه چیست؟
سرطان مثانه زمانی شروع می‌شود که سلول‌های مثانه تغییراتی (جهش) در DNA خود ایجاد می‌کنند. DNA یک سلول حاوی دستورالعمل‌هایی است که به سلول می‌گوید چه کاری انجام دهد. این تغییرات به سلول می‌گوید که به سرعت تکثیر شود و زمانی که سلول‌های سالم می‌میرند، به زندگی ادامه می‌دهد. سلول‌های غیرطبیعی توموری را تشکیل می‌دهند که می‌تواند به بافت طبیعی بدن حمله کرده و آن را از بین ببرد. با گذشت زمان، سلول‌های غیرطبیعی می‌توانند جدا شده و در بدن پخش شوند (متاستاز).
آشنایی با انواع سرطان مثانه
انواع مختلف سلول‌های مثانه می‌توانند سرطانی شوند. نوع سلول مثانه که در آن سرطان شروع می‌شود، نوع سرطان مثانه را تعیین می‌کند. پزشکان از این اطلاعات برای تعیین اینکه کدام درمان ممکن است برای شما بهترین کار را انجام دهد، استفاده می‌کنند. انواع سرطان مثانه عبارت‌اند از:
- کارسینوم اروتلیال. کارسینوم اروتلیال که قبلا کارسینوم سلول انتقالی نامیده می‌شد، در سلول‌هایی رخ می‌دهد که داخل مثانه را پوشانده‌اند. سلول‌های اروتلیال زمانی که مثانه شما پر است منبسط می‌شوند و زمانی که مثانه شما خالی است منقبض می‌شوند. همین سلول‌ها داخل حالب‌ها و مجرای ادرار را می‌پوشانند و سرطان‌ها نیز می‌توانند در آن مکان‌ها ایجاد شوند. کارسینوم اروتلیال شایع‌ترین نوع سرطان مثانه است.
- سرطان سلولی فلسی. کارسینوم سلول سنگفرشی با تحریک مزمن مثانه مرتبط است. به عنوان مثال، از عفونت یا استفاده طولانی مدت از کاتتر ادراری رخ می‌دهد. سرطان مثانه سلول سنگفرشی نادر است. این بیماری در مناطقی از جهان که یک عفونت انگلی خاص (شیستوزومیازیس) یکی از علل شایع عفونت مثانه است، شایع‌تر است.
- آدنوکارسینوم. آدنوکارسینوما در سلول‌هایی شروع می‌شود که غدد ترشح کننده مخاط در مثانه را می‌سازند. آدنوکارسینوم مثانه بسیار نادر است.
برخی از سرطان‌های مثانه شامل بیش از یک نوع سلول هستند.
عوامل خطر سرطان مثانه
عواملی که ممکن است خطر ابتلا به سرطان مثانه را افزایش دهند عبارت‌اند از:
- سیگار کشیدن. کشیدن سیگار، سیگار برگ یا پیپ ممکن است خطر ابتلا به سرطان مثانه را با تجمع مواد شیمیایی مضر در ادرار افزایش دهد. وقتی سیگار می‌کشید، بدن شما مواد شیمیایی موجود در دود را پردازش می‌کند و مقداری از آن‌ها را در ادرار دفع می‌کند. این مواد شیمیایی مضر ممکن است به پوشش مثانه آسیب برساند که می‌تواند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد.
- افزایش سن. خطر ابتلا به سرطان مثانه با افزایش سن بیشتر می‌شود. اگرچه ممکن است در هر سنی اتفاق بیفتد، اما اکثر افرادی که سرطان مثانه تشخیص داده می‌شود بالای ۵۵ سال سن دارند.
- مرد بودن. مردان بیشتر از زنان در معرض ابتلا به سرطان مثانه هستند.
- قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خاص. کلیه‌ها نقش کلیدی در فیلتر کردن مواد شیمیایی مضر از جریان خون و انتقال آن‌ها به مثانه دارند. به همین دلیل، تصور می‌شود که قرار گرفتن در اطراف برخی مواد شیمیایی ممکن است خطر ابتلا به سرطان مثانه را افزایش دهد. مواد شیمیایی مرتبط با خطر سرطان مثانه شامل آرسنیک و مواد شیمیایی مورد استفاده در ساخت رنگ، لاستیک، چرم، منسوجات و محصولات رنگ است.
- درمان سرطان قبلی. درمان با داروی ضد سرطان سیکلوفسفامید خطر ابتلا به سرطان مثانه را افزایش می‌دهد. افرادی که برای سرطان قبلی تحت پرتو درمانی قرار گرفته اند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان مثانه هستند.
- التهاب مزمن مثانه. عفونت‌ها یا التهاب‌های مزمن یا مکرر ادراری (سیستیت)، مانند استفاده طولانی مدت از سوند ادراری، ممکن است خطر ابتلا به سرطان مثانه سلول سنگفرشی را افزایش دهد. در برخی از مناطق جهان، کارسینوم سلول سنگفرشی با التهاب مزمن مثانه ناشی از عفونت انگلی به نام شیستوزومیازیس مرتبط است.
- سابقه شخصی یا خانوادگی. اگر سرطان مثانه داشته اید، احتمال اینکه دوباره به آن مبتلا شوید بیشتر است. اگر یکی از خویشاوندان خونی شما (والدین، خواهر و برادر یا فرزند) سابقه سرطان مثانه را داشته باشد، ممکن است خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهید، اگرچه به ندرت اتفاق می‌افتد که سرطان مثانه در خانواده‌ها ایجاد شود. سابقه خانوادگی سندرم لینچ که به عنوان سرطان کولورکتال غیر پولیپوز ارثی (HNPCC) نیز شناخته می‌شود، می‌تواند خطر ابتلا به سرطان را در سیستم ادراری و همچنین در روده بزرگ، رحم، تخمدان‌ها و سایر اندام‌ها افزایش دهد.
راه های پیشگیری از سرطان مثانه
اگرچه هیچ راه تضمینی برای پیشگیری از سرطان مثانه وجود ندارد اما می‌توانید اقداماتی را برای کمک به کاهش خطر انجام دهید. برای مثال موارد زیر رعایت کنید:
- سیگار نکشید. اگر سیگار نمی‌کشید، شروع نکنید. اگر سیگار می‌کشید، با پزشک خود در مورد طرحی برای کمک به ترک سیگار صحبت کنید. گروه‌های حمایتی، داروها و روش‌های دیگر ممکن است به شما در ترک سیگار کمک کنند.
- در مورد مواد شیمیایی احتیاط کنید. اگر با مواد شیمیایی کار می‌کنید، تمام دستورالعمل‌های ایمنی را دنبال کنید تا در معرض قرار نگیرید.
- انواع میوه‌ها و سبزیجات را مصرف کنید. یک رژیم غذایی غنی از انواع میوه‌ها و سبزیجات رنگارنگ انتخاب کنید. آنتی اکسیدان‌های موجود در میوه‌ها و سبزیجات ممکن است به کاهش خطر ابتلا به سرطان کمک کند.
لازم به ذکر است راه‌های مختلفی برای کمک مالی به خیریه وجود دارد که با استفاده از آن‌ها می‌توان به بیماران مبتلا به سرطان کمک کرد. کافی است درخواست قلک خیریه را انجام دهیم تا در این کار خداپسند سهیم باشیم.