پس از همایش مشترک بین دولت و تشکل‌های اجتماعی که با شرکت تقریبا سه هزار سازمان مردم‌نهاد کشوری و با حضور رئیس‌جمهور وقت در سال 93 برگزار شد، به درخواست این سازمان‌ها از رئیس جمهوری و تصویب شورای فرهنگ عمومی روز 22 مرداد در تقویم رسمی کشور به‌عنوان روز تشکل‌ها و مشارکت اجتماعی نامگذاری شد.
مشارکت اجتماعی چیست؟
مشارکت اجتماعی به مشارکت فرد در فعالیت‌هایی اطلاق می‌شود که تعامل با دیگران در جامعه را فراهم می‌کند و بیانگر تعاملات بین فردی در خارج از خانه است. مشارکت اجتماعی نوعی مسئولیت اجتماعی نیز محسوب می‌شود. در واقع مسئولیت اجتماعی یک نظریه اخلاقی است که در آن افراد در قبال انجام وظیفه مدنی خود مسئول هستند و اعمال یک فرد باید به نفع کل جامعه باشد.
انواع مشارکت اجتماعی
مشارکت اجتماعی به انواع مختلفی از مشارکت طبقه بندی شده است، مانند مشارکت رسمی، غیررسمی، مولد، مصرفی، بین فردی، مجازی(مشارکت دیجیتالی)، حضوری، و مشارکت اجتماعی/مدنی.
مراحل مشارکت اجتماعی شامل سازگاری، پذیرش، همبستگی، همیاری، یکپارچگی، تعامل(پیاده سازی) و در نهایت نظارت و ارزیابی است.
تاثیر مشارکت اجتماعی بر جامعه
مشارکت اجتماعی نه تنها به افراد کمک می‌کند تا ارتباطات اجتماعی خود را حفظ و از انزوای اجتماعی دوری کنند، بلکه سلامت جسمی و روانی را نیز بهبود می‌بخشد و اجازه می‌دهد از مزایای ارتباط و تعامل با دیگران بهره ببرند و همچنین فعالیت بدنی خود را ارتقا دهند.
ویژگی های تشکل ها یا سازمان های مردم نهاد(سمن)
مستقل در عملکرد: یک سازمان غیردولتی که به دنبال کسب سود برای منافع شخصی نیست.
ارزش ها: تشکل‌ها به واسطه یک علت اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی یا سیاسی شکل می‌گیرند و در جهت خیر عمومی تلاش می‌کنند.
داوطلبانه: فعالیت در تشکل‌ها داوطلبانه و فارغ از هرگونه اجباری است.
ساختار سازمانی تشکل‌ها به گونه‌ای طراحی شده است که اطمینان حاصل شود که تمام بخش‌های سازمان به طور موثر در کنار هم کار می‌کنند تا به اهداف اصلی دست یابند. به طور کلی در یک تشکل، هیئت مدیره جهت استراتژیک را تعیین می‌کند در حالی که تیم اجرایی استراتژی را اجرا و عملیات روزانه را مدیریت می‌کند.
به طور خلاصه تشکل‌ها در جامعه نقش سوپاپ اجتماعی، بهبود عملکرد دولت، ایجاد مشارکت در جامعه، توانمندسازی زنان، توسعه پایدار و افزایش آگاهی دارند.
ارزش ها و اصول اصلی که تشکل ها باید حفظ کنند چیست؟
ارزش‌های اصلی عبارتند از:
خدمات فراتر از خود: هدف تشکل خدمت به دیگران است.
احترام به حقوق بشر: یک تشکل به حقوق بشر احترام می‌گذارد و به هیچ وجه آن را نقض نمی‌کند.
چشم انداز را حفظ کنید: همه تشکل‌ها صرف نظر از اندازه یا حوزه کاری خود، باید چشم اندازی برای فعالیت خود داشته باشند.
نوع فعالیت های تشکل ها
تشکل‌ها بر روی بررسی منابع انرژی جایگزین، حمایت از پروژه‌های اقتصادی بومی و ترویج برابری جنسیتی کار می‌کنند. تشکل‌ها همچنین می‌توانند نقش‌های بشردوستانه و امداد محور ایفا کنند. این سازمان‌ها بر کمک رسانی به افراد آسیب دیده از درگیری‌های مسلحانه، بلایای طبیعی، قحطی، بیماری و … تمرکز می‌کنند. طبق این دسته بندی موسسه خیریه نوعی تشکل محسو می‌شود.
انواع تشکل ها
انواع تشکل هاتشکلها را می‌توان بر اساس عوامل مختلفی مانند جهت گیری یا سطح همکاری به انواع مختلفی طبقه بندی کرد. تشکل‌ها را بر اساس گرایش می‌توان در حوزه خیریه، خدمات و توانمندسازی گروه بندی کرد.
مزایا و معایب تشکل ها
مزایای بسیاری برای تشکل‌ها وجود دارد مانند موفقیتشان در پروژه‌های کوچک، کمک به نیازمندان اما با این حال انتقادات از تشکل‌ها شامل دسترسی محدود، وابستگی به بودجه دولتی و این واقعیت است که همه کمک‌ها در نهایت به پروژه‌ها اهدا نمی‌شود.
سخن آخر
نقش تشکل‌ها در بهداشت عمومی و مراقبت‌های بهداشتی از ابتدای تأسیس در ایران، ارائه خدمات درمانی، فعالیت‌های درمانی و دارویی، حمایت مالی، آموزش و پیشگیری، سلامت اجتماعی، نقش مشاوره و اطلاعات فنی، تحقیقات، فعالیت‌های اطلاع‌رسانی بوده است.
موسسه خیریه مهر سهیلا به عنوان یک تشکل با هدف حمایت از افراد مبتلا به بیماری سرطان از حمایت‌های شما شهروندان استقبال می‌کند. مشارکت اجتماعی در خیریه می‌تواند با اقدامات خیرخواهانه مالی شما نسبت به موسسه به خلق ارزش بدل شود.