فاکتورهای ارزیابی برای توصیه به ورزش:
نوع سرطان
مرحله تشخیص و پیشرفت بیماری
نوع روش درمان(جراحی – رادیوتراپی – شیمی درمانی و یا تلفیقی …)
داروهای مصرفی
استرس-وضعیت روحی روانی – خستگی – افسردگی
وضعیت بیوشیمی خون – عوارض بیماری – وزن و تعیین درصد چربی بدن – نوع رژیم غذایی
آمادگی قلبی و عروقی – میزان فشارخون
ورزش برای افراد حین بیماری با هدف سلامت و بهبودی است ورکورد زدن و روند پیشرفت سریع و رقابت وجود ندارد.
مگر در دوران پس از بهبودی و رسیدن به سلامتی
فاکتورهای تعیین کننده ورزش:FITT
F:فرکانس و تواتر ورزش که به تعداد جلسات تمرین در هفته گفته می شود
I:شدت ورزش که به سه دسته سبک – متوسط و شدید طبقه بندی می شود.
T:مدت زمان ورزش در طول هر جلسه
T:نوع ورزش انتخاب شده که می تواند (پیاده روی – دوچرخه سواری – شنا کردن – تمرینات قدرتی و یا توپی … باشد.
فواید ورزش در افراد مبتلا به سرطان:
افزایش طول عمر و بهبود کیفیت زندگی
افزایش اعتماد به نفس
کنترل وزن
جلوگیری از متاستاز
کاهش بیماری های قلبی و عروقی
کاهش خستگی در دوران بیماری و درمان
افزایش آستانه تحمل نسبت به درد
افزایش توده عضلانی و جلوگیری از پوکی استخوان و یا شکستگی استخوان ها
کاهش تهوع و استفراغ
ورزش برای پیشگیری
نوع ورزش: هوازی – مقاومتی و هرگونه فعالیت مورد علاقه
شدت ورزش: متوسط
فرکانس و یا تواتر ورزش: ٢ تا ٣ بار در هفته
زمان : ١۵٠ دقیقه به بالا در طول هفته
ورزش قبل از شروع درمان:
نوع ورزش:هوازی – مقاومتی – انعطاف پذیری
شدت ورزش: در حد تحمل
فرکانس و یا تواتر ورزش:٢ بار در هفته حداقل
زمان: بسته به تحمل فردی است.
ورزش در طول درمان:
نوع ورزش:هوازی – مقاومتی
شدت ورزش: در حدتحمل
فرکانس و یا تواتر ورزش:در حد توان
زمان: بسته به تحمل فردی است.
ورزش پس از درمان:
نوع ورزش:هوازی – مقاومتی – انعطاف پذیری – شنا – وزنه
شدت ورزش: در حدتحمل ( سبک – متوسط – شدید)
فرکانس و یا تواتر ورزش:٢-٣ بار در هفته
زمان: در ورزش های متوسط حداقل ١۵٠ دقیقه در هفته در ورزش های شدید ٧۵ دقیقه در هفته
نکات ایمنی در ورزش:
فرایند گرم کردن قبل از ورزش و سرد کردن در مرحله آخر حتما انجام شود.
لباس مناسب و کفش مناسب بپوشید.
در پوکی استخوان ناشی از بیماری ورزش های با ایمنی بالا انجام دهید.خطر سر خوردن و عدم تعادل نداشته باشد.
در زمان افت پلاکت و کمبود گلبولهای سفید ورزش با شدت زیاد و در محیط های عمومی توصیه نمی شود.
در دوران رادیوتراپی به دلیل ایجاد حساسیت پوستی شنا کردن در استخر به دلیل کلرینه بودن آب و بدتر شدن حساسیت پوستی توصیه نمی شود.
از فیزیوتراپ و یا متخصص ورزش در سرطان برای ورزش های بعد از نقص عضو راهنمایی بگیرید.
چقدر ورزش لازم است؟
براساس وضعیت سلامت – علاقه – اثرگذاری – امنیت و مجاز بودن ورزش باید انجام شود.
می تواند حتی از هفته ای ١ جلسه شروع شود.
بتدریج دو تا سه جلسه ٣٠ دقیقه ای با شدت متوسط باشد.
گاهی در حین درمان به دلیل خستگی شدید و عوارض درمان ورزش قطع می شود و یا نوع آن تغییر می کند.
انجام کارهای خانه – پیاده روی – نرمش و حرکات کششی – باغبانی در صورت عدم محدودیت آلودکی وحفظ ایمنی فعالیت های بسیار معمول می باشد.
موارد منع ورزش:
خستگی و ضعف عضلانی بسیار شدید
ضربان قلب نامنظم
درد شدید و اسپاسم عضلات پا
درد قفسه سینه
احساس بیمار بودن در طول ورزش
حالت تهوع و استفراغ
سرگیجه و تاری دید
تنگی نفس و بی حسی اندامها
کمبود پلاکت و پایین بودن گلبول های سفید
توصیه:
دردوران شیمی درمانی و رادیوتراپی شنا کردن توصیه نمی شود.
در متاستازهای استخوانی ورزش های سنگین و یا تحمل وزن توصیه نمی شود
دوچرخه ثابت-ورزش هایی که امنیت زیادی دارند و فشاری روی استخوان ها ایجاد نمی کنند می تواند مناسب باشد.
به دلیل حساسیت پوستی و درماتیت در هنگام درمان کفش و لباس ورزشی مناسب و قابل تهویه بپوشید.
زهرا احدی-مشاورتغذیه ورژیم درمانی-کارشناس ارشد فیزیولوژی ورزش
مجله اینترنتی مهرسهیلا
www.mehresoheila.com