ماه پیش آگاهی از سرطان پوست و ملانوما (اردیبهشت)

آفتاب، گرمای دل ‌چسبی دارد و نورش حال‌ و هوایمان را عوض می‌کند. اما زیر همین نور طلایی، خطری پنهان وجود دارد که شاید کمتر به آن فکر کرده باشیم: سرطان پوست.

اردیبهشت ماه به عنوان ماه جهانی آگاهی از ملانوما و سرطان پوست، فرصتی است برای نگاه دوباره به سبک زندگی‌مان و بالا بردن آگاهی درباره یکی از شایع‌ترین و در عین حال قابل پیشگیری‌ترین انواع سرطان‌ها.

در این مقاله با هم نگاهی می‌اندازیم به انواع سرطان پوست، علائم هشدار دهنده، روش‌های پیشگیری و دلایل اهمیت تشخیص زودهنگام. بیایید با آگاهی، از خود و عزیزان‌مان بهتر مراقبت کنیم.

درباره سرطان پوست و ملانوما

سرطان پوست یکی از شایع‌ترین انواع سرطان، به‌ویژه در ایالات متحده، به حساب می‌آید و سالانه میلیون‌ها نفر به آن مبتلا می‌شوند. این بیماری به طور کلی به سه نوع اصلی تقسیم می‌شود: کارسینوم سلول بازال، کارسینوم سلول سنگفرشی و ملانوما.

دو نوع اول که به آن‌ها سرطان پوست غیرملانومی گفته می‌شود، رایج‌تر هستند و معمولاً به قسمت‌های دیگر بدن سرایت نمی‌کنند.

اما ملانوما نوعی تهاجمی‌تر و خطرناک‌تر از سرطان پوست است که احتمال گسترش آن به بافت‌های اطراف یا اندام‌های داخلی بیشتر است.

ملانوما بیشتر در افراد با پوست روشن و در مردان شایع است.

سرطان پوست می‌تواند انواع مختلفی از سلول‌ها را درگیر کند و شدت و روش درمان آن هم با توجه به نوع و محل درگیری متفاوت است. در ادمه در رابطه با روش‌های درمان بیشتر توضیح خواهیم داد.

ماه آگاهی ‌بخشی در مورد ملانوما و سرطان پوست

شاید برایتان سوال باشد که ماه آگاهی از سرطان پوست و ملانوما چیست؟

هر سال در اردیبهشت ماه، فرصتی پیش می‌آید تا بیشتر در رابطه با سرطان پوست بدانیم؛ اینکه چطور میشود از ابتلا به این بیماری پیشگیری کرد و چرا تشخیص زود هنگام آن مهم است.

برخلاف تصور عموم، این بیماری فقط مخصوص افرادی با پوست روشن نیست هر کسی با هر رنگ پوستی ممکن است به سرطان پوست مبتلا شود.

یکی از روزهای مهم این ماه، 16 اردیبهشت (اولین دوشنبه ماه مه) است که با هدف افزایش آگاهی درباره ملانوما، جدی‌ترین نوع سرطان پوست برگزار میشود.

در این روز، سازمان‌ها و نهادهای سلامت افراد را به انجام خودآزمایی‌های پوستی و انجام معاینات تخصصی ترغیب می‌کنند. چرا که اگر ملانوما زود تشخیص داده شود، کاملاً قابل درمان است.

ملانوما می‌تواند در بخش‌های مختلف بدن از جمله مناطقی که کمتر در معرض نور خورشید قرار دارند، مانند زیر ناخن‌ها یا غشاهای مخاطی، ظاهر شود. به همین دلیل، توجه به تغییرات ظاهری پوست و آشنایی با علائم هشداردهنده (از جمله علائم ABCDE ملانوما)، اهمیت بالایی دارد.

با افزایش دمای هوا و بیشتر شدن فعالیت‌های بیرونی، اردیبهشت ماه یادآور آن است که مراقبت از پوست نه ‌تنها یک اقدام زیبایی، بلکه یک ضرورت پزشکی و پیشگیرانه محسوب می‌شود.

5 توصیه برای پیشگیری از ابتلا به سرطان پوست

سرطان پوست از جمله قابل پیشگیری‌ترین انواع سرطان است. رعایت پنج نکته زیر می‌تواند به کاهش قابل توجه این خطر کمک کند:

۱. محافظت در برابر نور خورشید

قرار گرفتن طولانی‌ مدت در معرض اشعه ماوراء بنفش (UV) خطر ابتلا به سرطان پوست و علائم زودرس پیری پوست مانند چین ‌و چروک و لکه‌های تیره را افزایش می‌دهد.

پس سعی کنید در ساعات اوج تابش خورشید (۱۰ صبح تا ۴ بعدازظهر) در سایه بمانید.

۲. پرهیز از دستگاه‌های برنزه‌ کننده

دستگاه‌های برنزه ‌کننده مانند تخت‌های برنزه و لامپ‌های UV، اشعه‌هایی مشابه یا حتی شدیدتر از نور خورشید تولید می‌کنند و خطر ابتلا به ملانوما و دیگر انواع سرطان پوست را افزایش می‌دهند.

۳. خودداری از برنزه‌ شدن پایه پوست

برخلاف تصور رایج، برنزه شدن پایه پوست از آفتاب ‌سوختگی جلوگیری نمی‌کند. هر بار برنزه شدن به پوست آسیب می‌زند و خطر سرطان را افزایش می‌دهد. در صورت تمایل به داشتن ظاهر برنزه، از کرم‌های برنزه‌ کننده استفاده کنید، اما همچنان اقدامات محافظتی در برابر آفتاب را رعایت نمایید.

۴. استفاده مستمر از ضدآفتاب

حتی در هوای ابری یا در فصل‌های سرد، استفاده روزانه از ضدآفتاب با SPF مناسب اهمیت دارد. حضور مداوم در فضای باز یا رانندگی در برابر نور مستقیم، همچنان می‌تواند به پوست آسیب برساند.

از کرم ضد آفتاب با طیف گسترده، SPF 30 یا بالاتر و مقاوم در برابر آب استفاده کرده و آن را هر دو ساعت، یا پس از شنا، تعریق یا خشک‌کردن با حوله، تجدید کنید.

۵. پوشش مناسب پوست

لباس‌های دارای محافظ UV، کلاه‌های لبه‌دار، و عینک‌های آفتابی می‌توانند به طور مؤثر از پوست در برابر آسیب‌های ناشی از نور خورشید محافظت کنند.

همچنین نواحی آسیب‌پذیر مانند گوش‌ها، بینی و پشت گردن را فراموش نکنید.

چند وقت یکبار باید پوست خود را بررسی کنیم؟

مهم است که افراد به‌طور منظم پوست خود را بررسی کنند و مراقب هرگونه تغییر در خال‌ها یا لکه‌ها باشند.

اگر سابقه سرطان پوست ندارید، سالانه یک ‌بار برای معاینه‌ی کامل پوست به پزشک مراجعه کنید.

اگر سابقه سرطان پوست دارید، باید حداقل دو بار در سال توسط متخصص پوست ویزیت شوید و ماهانه خودتان پوستتان را بررسی کنید.

این بررسی‌ها باید به ‌صورت مادام ‌العمر انجام شوند؛ نه فقط برای تشخیص عود بیماری، بلکه برای شناسایی احتمالی سرطان‌های جدید پوست.

علل و انواع سرطان پوست که باید بشناسید

قرار گرفتن در معرض اشعه فرابنفش (UV)، چه از خورشید و چه از دستگاه‌های برنزه ‌کننده، اصلی‌ترین دلیل بروز سرطان پوست است.

این اشعه‌ها می‌توانند در مدت کوتاهی به پوست آسیب برسانند و DNA سلول‌ها را تغییر دهند، که در نهایت به سرطان منجر می‌شود.

اما این به معنی دوری کامل از آفتاب نیست.

نور خورشید در حد متعادل می‌تواند برای جذب ویتامین D و بهبود خلق‌وخو مفید باشد. نکته مهم، محافظت از پوست با استفاده از کرم ضدآفتاب، پوشش مناسب و پرهیز از نور مستقیم در ساعات اوج تابش می‌باشد.

البته برخی عوامل دیگر هم می‌توانند خطر ابتلا را افزایش دهند. از جمله: سابقه خانوادگی سرطان پوست، خال‌های غیر عادی و تماس مکرر با نور شدید خورشید یا منابع مصنوعی UV.

نکته: ملانوما معمولاً روی پوست ظاهر می‌شود، اما ممکن است در لب‌ها، چشم‌ها یا غشاهای مخاطی هم ایجاد شود.

علائم سرطان پوست چیست و باید به چه نکاتی توجه کرد؟

یکی از بهترین روش‌ها برای بررسی خال‌ها، استفاده از قاعده‌ی ABCDE است:

A (Asymmetry): خال‌ تقارن ندارد.

B (Border): لبه‌های آن نامنظم یا دندانه‌دار است.

C (Color): رنگ خال یکنواخت نیست و چند رنگ دارد.

D (Diameter): قطر آن بیشتر از ۶ میلی‌متر است.

E (Evolving): خال تغییر کرده یا دچار خارش، خونریزی و زخم شده است.

توجه: هر ضایعه جدیدی که خونریزی کند، زخم شود و تا بیش از چهار هفته بهبود نیابد، باید توسط پزشک بررسی شود.

سرطان پوست چگونه درمان می‌شود؟

در صورت مشاهده ضایعه مشکوک روی پوست، اولین گام مراجعه به متخصص پوست است.

سپس در صورت نیاز، نمونه ‌برداری انجام می‌شود.

اغلب سرطان‌های سلول پایه‌ای و سنگفرشی با جراحی موضعی توسط متخصص پوست یا جراح پلاستیک درمان شده و معمولاً نیازی به درمان بیشتر نیست.

در مورد ملانوما، نوع درمان به عمق ضایعه بستگی دارد. اگر ملانوما سطحی باشد (کمتر از یک میلی‌متر عمق)، معمولاً با جراحی و برداشتن بخشی از پوست سالم اطراف، درمان انجام می‌شود.

در موارد عمیق‌تر یا با ویژگی‌های نگران ‌کننده، ممکن است نمونه ‌برداری از غدد لنفاوی نیز لازم باشد، چرا که با افزایش عمق ملانوما، احتمال درگیری غدد لنفاوی بیشتر می‌شود.

سخن پایانی

در پایان، باید به این نکته مهم توجه داشته باشیم که پیشگیری، کلید اصلی در مقابله با سرطان پوست و ملانوماست. محافظت از پوست، چه در کودکی و چه در بزرگسالی، اقدامی حیاتی است که می‌تواند جان انسان‌ها را نجات دهد. هر قدم کوچک برای دوری از آفتاب شدید و مراقبت از پوست، گامی بزرگ در مسیر سلامت و پیشگیری از این بیماری خاموش است.

مؤسسه مهر سهیلا با هدف آگاهی‌ بخشی و حمایت از بیماران مبتلا به سرطان، همواره تلاش کرده تا اطلاع ‌رسانی درباره سرطان‌ها، از جمله سرطان پوست و ملانوما، را در اولویت قرار دهد. امید است با همکاری و آگاهی جمعی، گام‌های مؤثرتری برای کاهش ابتلا و تشخیص زودهنگام این بیماری برداریم.