امان از بیماری؛ بی‌خبر و آرام می‌آید، اما آرام نمی‌گیرد. وقتی می‌آید زندگی را به هم می‌ریزد. هرقدر هم که جزئی و ساده باشد، باز هم دردسرساز می‌شود و امان از وقتی که بیماری‌های شدید و مزمن، پای‌شان به خانه‌ای باز شود. آن وقت عوارضی برجا می‌گذارد که گاهی از خود بیماری هم سخت‌تر و تحمل آنها دشوارتر است.
سرطان هم یکی از این بیماری‌هاست که این روزها بیشتر از گذشته خودنمایی میکند و افراد زیادی را درگیر کرده است.بیماری‌ای که نامش هم می‌تواند انسانی را از پادرآورد، چه رسد به عوارض و مشکلات حین درمان که بیمار و خانواده‌اش را حسابی خسته میکند، اما خوب است بدانید با تغذیه مناسب می‌توان با این مشکلات هم مقابله کرد.
تغذیه قبل از درمان:
داشتن برنامه غذایی سالم قبل از شروع مراحل درمان بسیار ضروری است.زیرا کمبود مواد غذایی وسوء تغذیه فرد را دچار مشکلات زیادی در طول درمان می کند.
تغذیه خوب قبل از درمان عوارض جانبی شیمی درمانی،جراحی ویا رادیوتراپی را کم می کند.
ارتقاء سیستم ایمنی بیمار توسط تغذیه در طول درمان بسیار مهم است.
تحمل بیمار نسبت به دارو را افزایش می دهد.
فرد دچار کمبود وزن نمی شود.(کاهش وزن ۵ %در طول ١ ماه ویا ١٠% در طول ۶ ماه بدون رژیم لاغری برای بیمار خطرناک است).
نکات مهم تغذیه در طی درمان:
دریافت کافی غذا برای تامین کالری وپروتئین وریز مغذی ها(افزایش تعداد وعده های غذایی-بالا بردن انرژی غذا از طریق افزودن تخم مرغ-عصاره گوشت-روغن ویا کره-پودر شیرخشک ویا غذاهای مخصوص آماده بیماران).
حفظ تنوع وسلامت غذا
رعایت بهداشت غذا
حذف مواد غذایی مضر وچربی زیاد
توجه به نوع درمان وعوارض آن وبرنامه ریزی غذایی ووضعیت اشتها وروحی روانی
روش درمانی انتخاب شده – نوع بیماری-محل درگیری –داروهای مصرفی-سوابق قبلی بیمار در نوع تغذیه بیمار بسیار موثراست.
ارزیابی کمبود های تغذیه ای بیمار در ابتدا وحین درمان از نظر وزن-کمبود ویتامین D–کم خونی وسایر ویتامین ها لازم وضروری است.
عوارض جانبی ناشی از درمان که بر تغذیه فرد اثر می گذارند عبارتند از:
١ .کاهش اشتها ٢ .تغییر وزن (کاهش یا افزایش وزن) ٣ .سوزش دهان یا گلو ۴ .خشکی دهان ۵ .تغییر حس چشایی یا بویایی ۶ .تهوع ٧ .استفراغ ٨ .اسهال ٩ .یبوست
توصیه های ایمنی:
پرهیز های غذایی شامل لبنیات پرچرب وغیر پاستوریزه-مصرف زیاد قند و شکر-روغن های پلاستیکی- آفت کش-حشره کش-غذاهای مانده و یا دارای مواد نگهدارنده-سفید کننده ها- هیدروژنه-مصرف زیاد گوشت قرمز-الکل-فست فود-نوشابه-نگهداری غذای گرم در ظروف غذاهای ذغالی-مصرف کافئین زیاد-کیک وبیسکویت با قند وشکر وروغن های مضر محدود شود)
پرهیز غذایی در سرطان های وابسته به هورمون:
محدودیت غذایی ویژه در سرطان های وابسته به هورمون استروژن(سینه–پروستات):
سبوس-نعنا-عدس-هویج در مقادیر زیاد-کنجد-سویا(قرص سویا و یا مصرف درمقدارزیاد)-رازیانه-چربی حیوانی-لبنیات پرچرب-شیر سویا-ارده کنجد-تخم کتان-مکمل امگا٣ با منشا گیاهی-جین سینگ-جو در مقادیر زیاد-جوانه شبدر-لوبیاسفید در مقادیر زیاد-شیرین بیان-منابع کلسترول-قهوه و مواد کافئینه
اثرات مفید مصرف :انگور-کدو حلوایی-انجیر-بروکلی-چای سبز-مرکبات-گلابی-شاه توت-بلوبری-ذرت ومیوه ها وسبزی های رنگارنگ مفید است.
نکات مهم غذایی در دوران نوتروپنی:
یکی از عوارض دوره درمان کاهش تعداد گلبول های سفید و سطح ایمنی بدن می باشد .رعایت نکات ذیل الزامی است:
١-به اطرافیان خود بگویید ، از نظر بهداشتی رعایت حال شمارا بنمایند.
٢- سعی کنید در مکان های شلوغ رفت و آمد نکنید و در صورت اجبار از ماسک دهانی استفاده کنید.
٣ -از غذا خوردن در معابر و رستوران ها پرهیز نمایید..
۴ -از غذاهای کباب شده مانند جوجه کباب و کباب گوشت قرمز استفاده نکنید و به جای آن از غذاهای آب پز یا غذاهایی که در داخل فر پخته شده اند استفاده کنید مواد غذایی کباب شده ممکن است مغز پخت نباشند. ۵- میوه ها و سبزی جات را با مواد ضد عفونی کننده و سپس با آب به خوبی شستشودهید.
۶-سعی کنید سبزی جات را به صورت پخته مصرف نمایید.
٧ -سعی کنید از میوه هایی استفاده کنید که قابل پوست کندن باشد و از خوردن میوه هایی مثل توت
توت فرنگی و گیلاس خودداری کنید.ودر صورت علاقه کمپوت مصرف کنید.
٨– حتماً ا ز لبنیات پاستوریزه استفاده کنید و به صورت بسته بندی کوچک تک وعده مصرف کنید.
٩- هر روز استحمام کنید، به طور مرتب دست های خود را بشویید و بهداشت دهان ودندان را رعایت کنید.
١٠-از مواجهه با افراد سرما خورده جدا خودداری کنید.
١١-تخم مرغ نیمرو عسلی ومحلی غیر مجاز هستید.
١٢-برای باز شدن گوشت از انجماد آن را در دمای اتاق قرار ندهید و در یخچال نگهداری شود تا از انجماد خارج شود.
١٣-جوانه وقارچ خام آبمیوه طبیعی میوه هایی ماننده توت فرنگی-سیب لک دار مصرف نشود.
١۴-مصرف آجیل-خرما-میوه خشک خانگی غیرمجاز است.
کاهش اشتها:
غذای مورد علاقه خود را بخورید.
جایگزینی غذای مایع به جای جامد (آبمیوه-سوپ-میلک شیک)
افزایش تعداد دفعات غذاخوردن.
زمانی که حال بهتری دارید غذا بخورید.
عدم مصرف مایعات فراوان همراه باغذا.
غذاهای نرم و سرد مثل ماست و شیر میوه ای و حتی غذاهای منجمد (فریز شده) معمولاً موجب بهبود اشتها می شوند.
زهرا احدی-مشاورتغذیه و رژیم درمانی-کارشناس ارشد فیزیولوژی ورزش
مجله اینترنتی مهرسهیلا
www.mehresoheila.com