سرطان سرویکس (دهانه رحم)

سرطان دهانه رحم (سرویکس) چیست؟

سرطان دهانه رحم سرطانی است که از سلول های دهانه رحم شروع می شود. دهانه رحم انتهای پایین و باریک رحم است. سرویکس(دهانه رحم)، رحم را به واژن (کانال زایمان) متصل می کند. سرطان دهانه رحم معمولاً با گذشت زمان به کندی ایجاد می شود. قبل از اینکه سرطان در دهانه رحم ظاهر شود، سلول‌های دهانه رحم تغییراتی به نام دیسپلازی (دیسپلازی به معنی حالتی از نتایج تقسیم سلولی است که در آن سلول‌ها به صورت بدشکل تقسیم شده‌اند؛ در نتیجه بافتی که از این تقسیم حاصل می‌شود ظاهری نامنظم دارد.) را تجربه می‌کنند، که در آن سلول‌های غیرطبیعی در بافت دهانه رحم ظاهر می‌شوند (در این مرحله بانوان با انجام پاپ اسمیر میتوانند در زمان کاملا مناسب متوجه تغییرات بافت دهانه ی رحم خود شوند و به سرعت آن را درمان کنند). با گذشت زمان، اگر سلول‌های غیرطبیعی تخریب یا حذف نشوند، ممکن است به سلول‌های سرطانی تبدیل شوند و شروع به رشد کرده و عمیق‌تر به دهانه رحم و نواحی اطراف آن گسترش پیدا کنند.

درمان سرطان دهانه رحم

انواع مختلفی از درمان برای سرطان دهانه رحم در دسترس است. بیمار و تیم مراقبت پزشکی برای تصمیم گیری در مورد برنامه درمانی ، که ممکن است شامل بیش از یک نوع درمان باشد، با یکدیگر همکاری خواهند کرد. عوامل زیادی مانند مرحله سرطان، سلامت کلی و ترجیحات بیمار مبتلا به سرطان در نظر گرفته می شود. برنامه درمانی فرد بیمار شامل اطلاعاتی در مورد سرطان، اهداف درمان، گزینه های درمانی و عوارض جانبی احتمالی و طول درمان مورد انتظار خواهد بود. اگر بیماران نگران این مسئله هستند که آیا درمان روی باروری آنها تأثیر می گذارد یا خیر، باید قبل از شروع درمان با تیم پزشکی مراقبت از سرطان صحبت کنند.

عمل جراحی

جراحی (که عمل نیز نامیده می شود) گاهی برای درمان سرطان دهانه رحم استفاده می شود. نوع جراحی بستگی به محل قرارگیری سرطان دارد. ممکن است از روش های جراحی زیر استفاده شود:

کانیزاسیون چاقوی سرد

کانیزاسیون با چاقوی سرد از یک چاقوی جراحی برای برداشتن یک تکه بافت مخروطی شکل از دهانه رحم و کانال دهانه رحم استفاده می کند. گاهی اوقات می توان تمام سرطان را در طی این روش از بین برد. کانیزاسیون با چاقوی سرد در بیمارستان و با بیهوشی عمومی انجام می شود.

بیوپسی غدد لنفاوی نگهبان

بیوپسی غدد لنفاوی نگهبان غدد لنفاوی نگهبان را در حین جراحی خارج می کند. غدد لنفاوی نگهبان جزء اولین گروه  گره های لنفاوی می باشد که تخلیه لنف بدن حاوی سلول های سرطانی ناشی از تومور اولیه را دریافت می کند. بنابراین، این اولین غده لنفاوی است که احتمال دارد سرطان از تومور اولیه به آن سرایت کند. برای شناسایی غدد لنفاوی نگهبان، یک ماده رادیواکتیو و/یا رنگ آبی در نزدیکی تومور تزریق می‌شود. این ماده یا رنگ از طریق مجاری لنفاوی به غدد لنفاوی جریان می یابد. اولین غده لنفاوی دریافت کننده ماده یا رنگ برداشته می شود. یک آسیب شناس بافت را زیر میکروسکوپ می بیند تا سلول های سرطانی را جستجو کند. اگر سلول‌های سرطانی یافت شوند، غدد لنفاوی بیشتری از طریق یک برش جداگانه برداشته می‌شوند. به این عمل دیسکسیون غدد لنفاوی می گویند. پس از بیوپسی غدد لنفاوی نگهبان، جراح سرطان را خارج می کند.

هیسترکتومی

هیسترکتومی جراحی برای برداشتن رحم است. به عنوان درمانی برای سرطان دهانه رحم، قسمت دهانه رحم و گاهی ساختارهای اطراف آن برداشته می شود. چندین نوع هیسترکتومی ممکن است برای درمان سرطان دهانه رحم استفاده شود:

• هیسترکتومی کامل رحم و دهانه رحم را خارج می کند. زمانی که جراحی به طور کامل از طریق واژن (بدون برش بر روی شکم) انجام شود و رحم و دهانه رحم از طریق واژن برداشته شوند، این عمل را هیسترکتومی کامل واژینال می نامند. اگر جراحی از طریق یک برش بزرگ روی شکم (اعم از عمودی یا افقی) انجام شود و رحم و دهانه رحم از طریق این برش برداشته شوند، به این عمل هیسترکتومی کامل شکم گفته می شود. اگر جراحی از طریق برش های کوچک روی شکم انجام شود، به این عمل هیسترکتومی لاپاراسکوپی کامل گفته می شود. رحم و دهانه رحم معمولاً از طریق واژن خارج می شوند، اگرچه گاهی اوقات یک برش شکمی برای برداشتن رحم و دهانه رحم ایجاد می شود.
• هیسترکتومی رادیکال رحم، دهانه رحم، بخشی از واژن و ناحیه وسیعی از رباط ها و بافت های اطراف این اندام ها را برمی دارد. تخمدان ها، لوله های فالوپ یا غدد لنفاوی مجاور نیز ممکن است برداشته شوند.
• هیسترکتومی رادیکال اصلاح شده رحم، دهانه رحم، قسمت فوقانی واژن و رباط ها و بافت هایی را که از نزدیک این اندام ها را احاطه کرده اند، خارج می کند. این نوع جراحی نسبت به هیسترکتومی رادیکال، بافت ها و/یا اندام های کمتری را حذف می کند. تخمدان ها، لوله های فالوپ یا غدد لنفاوی مجاور نیز ممکن است برداشته شوند.

تراکلکتومی رادیکال

تراکلکتومی رادیکال دهانه رحم، بافت مجاور و قسمت بالایی واژن را برمی دارد. غدد لنفاوی نیز ممکن است برداشته شوند. پس از اینکه جراح دهانه رحم را خارج کرد، رحم را به قسمت باقی مانده از واژن متصل می کند. یک بخیه یا نوار مخصوص روی رحم (در روشی به نام سرکلاژ) قرار می گیرد تا به بسته نگه داشتن رحم در دوران بارداری کمک کند. اگر این جراحی را انجام دهید، ممکن است همچنان بتوانید باردار شوید.

سالپنگو اوفورکتومی دوطرفه

سالپنگو اوفورکتومی دوطرفه هم تخمدان ها و هم لوله های فالوپ را خارج می کند. این کار زمانی انجام می شود که سرطان به این اندام ها گسترش یافته باشد.

اکسنتاسیون کل لگن

در این روش دهانه رحم، واژن، تخمدان ها و غدد لنفاوی مجاور نیز برداشته می شوند. ممکن است قسمت پایینی روده بزرگ، رکتوم و مثانه را نیز از بین ببرد. دهانه های مصنوعی (استوما) برای جریان ادرار و مدفوع از بدن به کیسه جمع آوری ساخته می شود. ممکن است بعد از این عمل جراحی پلاستیک برای ساخت واژن مصنوعی لازم باشد.

پرتو درمانی

پرتودرمانی از اشعه ایکس پرانرژی یا انواع دیگر پرتوها برای کشتن سلول های سرطانی یا جلوگیری از رشد آنها با آسیب رساندن به DNA آنها استفاده می کند. دو نوع اصلی پرتودرمانی عبارتند از: پرتودرمانی خارجی و پرتودرمانی داخلی (که براکی تراپی نیز نامیده می شود).

پرتودرمانی خارجی

پرتودرمانی با پرتو خارجی از دستگاهی در خارج از بدن برای ارسال پرتو به ناحیه‌ای از بدن مبتلا به سرطان استفاده می‌کند. پرتودرمانی تعدیل‌شده با شدت (IMRT) راهی برای انجام پرتودرمانی خارجی است که می‌تواند به جلوگیری از آسیب رساندن پرتو به بافت‌های سالم مجاور کمک کند.

IMRT نوعی پرتودرمانی سه بعدی (3 بعدی) است که از رایانه برای تهیه تصاویری از اندازه و شکل تومور استفاده می کند. پرتوهای نازک تشعشع با شدت های مختلف (قدرت) مستقیماً از زوایای مختلف به سمت تومور هدف قرار می گیرند. 

پرتودرمانی داخلی

پرتودرمانی داخلی از یک ماده رادیواکتیو استفاده می‌کند که در سوزن‌ها، دانه‌ها، سیم‌ها یا کاتترهایی که مستقیماً در داخل یا نزدیک توده ی سرطانی قرار می‌گیرند، مهر و موم شده است. پرتودرمانی داخلی براکی تراپی نیز نامیده می شود.

شیمی درمانی

شیمی درمانی از داروهایی برای متوقف کردن رشد سلول های سرطانی استفاده می کند، یا از طریق کشتن سلول ها یا با جلوگیری از تقسیم آنها. شیمی درمانی ممکن است به تنهایی یا همراه با انواع دیگر درمان انجام شود.

داروهای شیمی درمانی که برای درمان سرطان دهانه رحم استفاده می شوند عبارتند از

• سیس پلاتین
• کربوپلاتین
• جمسیتابین
• ایفوسفامید
• irinotecan
• پاکلی تاکسل
• توپوتکان
• وینورلبین

ممکن است ترکیبی از این داروها استفاده شود. سایر داروهای شیمی درمانی که در اینجا ذکر نشده اند نیز ممکن است استفاده شوند.

درمان هدفمند

درمان هدفمند از داروها یا مواد دیگر برای جلوگیری از عملکرد آنزیم‌ها، پروتئین‌ها یا سایر مولکول‌های دخیل در رشد و گسترش سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند.

درمان های هدفمند مورد استفاده برای درمان سرطان دهانه رحم عبارتند از

• بواسیزوماب
• تیزوتوماب ودوتین

ایمونوتراپی

ایمونوتراپی به سیستم ایمنی فرد کمک می کند تا با سرطان مبارزه کند. تست‌های نشانگر زیستی می‌توانند برای کمک به پیش‌بینی پاسخ شما به برخی داروهای ایمونوتراپی استفاده شوند. پمبرولیزوماب یک داروی ایمونوتراپی است که برای درمان برخی از بیمارانی که مبتلا به  سرطان دهانه رحم هستند، استفاده می شود.

آزمایشات بالینی

کارآزمایی بالینی درمانی یک مطالعه تحقیقاتی است که به منظور کمک به بهبود درمان های فعلی یا به دست آوردن اطلاعات در مورد درمان های جدید برای بیماران مبتلا به سرطان انجام می شود.

مراقبت های بعدی در طول درمان و بعد از آن

با گذراندن دوره درمان، آزمایشات یا معاینات بعدی خواهید داشت. برخی از آزمایش‌هایی که برای تشخیص سرطان دهانه رحم یا تعیین مرحله سرطان انجام شده‌اند، ممکن است تکرار شوند تا ببینند درمان چقدر خوب کار می‌کند. تصمیم گیری در مورد ادامه، تغییر یا توقف درمان ممکن است بر اساس نتایج این آزمایش ها باشد.

اگر هر یک از علائم یا نشانه های زیر را دارید که ممکن است به معنای بازگشت سرطان باشد، به پزشک خود اطلاع دهید:

• خونریزی یا ترشحات واژن
• درد در شکم، پشت یا پا
• تورم در پا
• مشکل در ادرار کردن
• تغییر در حرکات روده شما
• سرفه
• احساس خستگی

برای سرطان دهانه رحم، آزمایشات پیگیری معمولاً هر 3 تا 4 ماه در 2 سال اول انجام می شود و پس از آن هر 6 ماه یک بار چکاپ انجام می شود. چکاپ شامل تاریخچه سلامت فعلی و معاینه بدن برای بررسی علائم و نشانه‌های سرطان مکرر دهانه رحم و اثرات دیرهنگام درمان است. ممکن است در طول ویزیت شما تست پاپ انجام شود یا نشود. همیشه امیدوار باشید چرا که علم هر روز روزنه ای نوید بخش می یابد.