علل سرطان کبد، عوامل خطر و پیشگیری
در سراسر جهان، سرطان کبد ششمین سرطان شایع است. با توجه به پیشرفت علم و تاکید بر تاثیر سبک زندگی بر انواع سرطان از جمله میزان مصرف قند و چربی در زندگی روزمره و فعالیت فیزیکی و تناسب اندام میتوان امید داشت که با رعایت اصول ابتدایی بتوانیم در راستای کاهش این شیوع سهمی بزرگ داشته باشیم.
سرطان کبد علل و عوامل خطر
شایع ترین نوع سرطان کبد در بزرگسالان، کارسینوم کبدی (HCC)، معمولاً در افراد مبتلا به بیماری مزمن (طولانی مدت) کبد ناشی از عفونت ویروس هپاتیت یا سیروز ایجاد می شود. مردان بیشتر از زنان در معرض ابتلا به HCC هستند. افرادی که دارای چندین عامل خطر هستند، حتی بیشتر از این خطر را دارند.
بسیاری از عوامل خطر با سرطان کبد مرتبط هستند. همه افراد دارای یک یا چند مورد از این عوامل خطر به این بیماری مبتلا نمی شوند و این بیماری در برخی افراد که هیچ فاکتور خطر شناخته شده ای ندارند ایجاد می شود. عوامل خطر شامل موارد زیر است:
• عفونت ویروس هپاتیتB یا HBV: می تواند در خون، مایع منی یا سایر مایعات بدن منتقل شود. این عفونت می تواند از مادر به کودک در حین زایمان، از طریق تماس جنسی یا با استفاده از سوزن های مشترک که برای تزریق مواد مخدر استفاده می شود، منتقل شود. می تواند باعث التهاب (تورم) کبد شود که منجر به سرطان می شود. واکسیناسیون روتین HBV در دوران نوزادی باعث کاهش بروز عفونت HBV می شود. عفونت مزمن HBV عامل اصلی سرطان کبد در آسیا و آفریقا است.
• عفونت ویروس هپاتیت C یا HCV: می تواند از طریق خون منتقل شود. عفونت می تواند با استفاده از سوزن های مشترک که برای تزریق مواد مخدر استفاده می شود یا در موارد کمتر از طریق تماس جنسی منتقل شود. در گذشته در هنگام انتقال خون یا پیوند اعضا نیز شیوع پیدا می کرد. امروزه بانک های خون تمام خون های اهدایی را از نظر HCV آزمایش می کنند که خطر ابتلا به ویروس از طریق انتقال خون را تا حد زیادی کاهش می دهد. می تواند باعث سیروز شود که ممکن است منجر به سرطان کبد شود. عفونت مزمن HCV عامل اصلی سرطان کبد در آمریکای شمالی، اروپا و ژاپن است.
• سیروز: خطر ابتلا به سرطان کبد برای افرادی که سیروز دارند افزایش می یابد، بیماری که در آن بافت سالم کبد با بافت اسکار جایگزین می شود. بافت اسکار جریان خون را از طریق کبد مسدود می کند و آن را از کار کردن آنطور که باید باز می دارد. الکلیسم مزمن و عفونت های هپاتیت مزمن از علل شایع سیروز هستند. افراد مبتلا به سیروز مرتبط با HCV نسبت به افراد مبتلا به سیروز مرتبط با HBV یا مصرف الکل در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان کبد هستند.
• مصرف زیاد الکل: مصرف زیاد الکل می تواند باعث سیروز شود که یک عامل خطر برای سرطان کبد است. سرطان کبد همچنین می تواند در مصرف کنندگان شدید الکل که سیروز ندارند نیز رخ دهد. مصرف کنندگان سنگین الکل که سیروز دارند ده برابر بیشتر در معرض ابتلا به سرطان کبد هستند، در مقایسه با مصرف کنندگان سنگین الکل که سیروز ندارند. مطالعات نشان داده است که خطر ابتلا به سرطان کبد در افراد مبتلا به عفونت HBV یا HCV که به شدت از الکل استفاده می کنند، افزایش می یابد.
• آفلاتوکسین B1: خطر ابتلا به سرطان کبد ممکن است با خوردن غذاهای حاوی آفلاتوکسین B1 (سم ناشی از قارچی که می تواند روی غذاهایی مانند ذرت و آجیل که در مکان های گرم و مرطوب ذخیره شده اند رشد کند) افزایش می یابد. بیشتر در کشورهای جنوب صحرای آفریقا، آسیای جنوب شرقی و چین شایع است.
• استئاتوهپاتیت غیر الکلی (NASH): NASH وضعیتی است که می تواند باعث سیروز شود که ممکن است منجر به سرطان کبد شود. این بیماری شدیدترین نوع بیماری کبد چرب غیر الکلی است که در آن مقدار غیرطبیعی چربی در کبد وجود دارد. در برخی افراد، این می تواند باعث التهاب و آسیب به سلول های کبد شود. ابتلا به سیروز مرتبط با NASH خطر ابتلا به سرطان کبد را افزایش می دهد. سرطان کبد در افراد مبتلا به NASH که سیروز ندارند نیز دیده شده است.
• سیگار کشیدن: سیگار کشیدن با افزایش خطر ابتلا به سرطان کبد مرتبط است. این خطر با تعداد سیگارهای مصرف شده در روز و تعداد سال هایی که فرد سیگار کشیده است افزایش می یابد.
برخی از شرایط نادر پزشکی و ژنتیکی ممکن است خطر ابتلا به سرطان کبد را افزایش دهند. این شرایط شامل موارد زیر است:
• هموکروماتوز ارثی درمان نشده
• کمبود آلفا 1 آنتی تریپسین
• بیماری ذخیره گلیکوژن
• پورفیری پوستی تاردا
• بیماری ویلسون
پیشگیری از سرطان کبد
پیشگیری از سرطان اقداماتی است که برای کاهش احتمال ابتلا به سرطان انجام می شود. با پیشگیری از سرطان، تعداد موارد جدید سرطان در یک گروه یا جمعیت کاهش می یابد. امیدواریم این امر باعث کاهش مرگ و میر ناشی از سرطان شود.
هر چیزی که شانس ابتلا به سرطان را افزایش دهد، عامل خطر نامیده می شود. هر چیزی که شانس ابتلا به سرطان را کاهش دهد، عامل محافظت کننده سرطان نامیده می شود. پیشگیری شامل اجتناب از عوامل خطر و افزایش عوامل محافظتی است.
موارد زیر عوامل محافظتی برای سرطان کبد هستند:
• دریافت واکسن هپاتیت B: نشان داده شده است که پیشگیری از عفونت HBV (با واکسینه شدن برای HBV در نوزادی) خطر ابتلا به سرطان کبد را در کودکان کاهش می دهد. هنوز مشخص نیست که آیا واکسینه شدن خطر ابتلا به سرطان کبد در بزرگسالان را کاهش می دهد یا خیر.
• دریافت درمان برای عفونت مزمن هپاتیت B: گزینه های درمانی برای افراد مبتلا به عفونت مزمن HBV شامل اینترفرون و درمان آنالوگ نکلئوتید است. این درمان ها ممکن است خطر ابتلا به سرطان کبد را کاهش دهد.
• کاهش قرار گرفتن در معرض آفلاتوکسین B1: جایگزینی غذاهایی که حاوی مقادیر زیادی آفلاتوکسین B1 هستند با غذاهایی که حاوی سطح بسیار کمتری از سم هستند، می تواند خطر ابتلا به سرطان کبد را کاهش دهد.
رفرنس: NIC
Liver Cancer Causes, Risk Factors, and Prevention
Worldwide, liver cancer is the sixth most common cancer and the third leading cause of cancer death. In the United States, rates are highest in American Indian or Alaska Native individuals. Liver cancer is the sixth leading cause of cancer deaths in the United States
Liver cancer causes and risk factors
The most common type of liver cancer in adults, hepatocellular carcinoma (HCC), typically develops in people with chronic (long-lasting) liver disease caused by hepatitis virus infection or cirrhosis. Men are more likely to develop HCC than women. People with multiple risk factors have an even higher risk
Many risk factors have been associated with liver cancer. Not everyone with one or more of these risk factors will develop the disease, and the disease will develop in some people who don’t have any known risk factors
Risk factors include the following
Hepatitis B virus (HBV) infection: HBV can be transmitted in blood, semen, or other body fluids. The infection can be passed from mother to child during childbirth, through sexual contact, or by sharing needles that are used to inject drugs. It can cause inflammation (swelling) of the liver that leads to cancer. Routine HBV vaccination in infancy is reducing the incidence of HBV infection. Chronic HBV infection is the leading cause of liver cancer in Asia and Africa
Hepatitis C virus (HCV) infection: HCV can be transmitted in the blood. The infection can be spread by sharing needles that are used to inject drugs or, less often, through sexual contact. In the past, it was also spread during blood transfusions or organ transplants. Today, blood banks test all donated blood for HCV, which greatly lowers the risk of getting the virus from blood transfusions. It can cause cirrhosis that may lead to liver cancer. Chronic HCV infection is the leading cause of liver cancer in North America, Europe, and Japan
Cirrhosis: The risk of developing liver cancer is increased for people who have cirrhosis, a disease in which healthy liver tissue is replaced by scar tissue. The scar tissue blocks the flow of blood through the liver and keeps it from working as it should. Chronic alcoholism and chronic hepatitis infections are common causes of cirrhosis. People with HCV-related cirrhosis have a higher risk of developing liver cancer than people with cirrhosis related to HBV or alcohol use
Heavy alcohol use: Heavy alcohol use can cause cirrhosis, which is a risk factor for liver cancer. Liver cancer can also occur in heavy alcohol users who do not have cirrhosis. Heavy alcohol users who have cirrhosis are ten times more likely to develop liver cancer, compared with heavy alcohol users who do not have cirrhosis
Studies have shown there is also an increased risk of liver cancer in people with HBV or HCV infection who use alcohol heavily
Aflatoxin B1: The risk of developing liver cancer may be increased by eating foods that contain aflatoxin B1 (poison from a fungus that can grow on foods, such as corn and nuts, that have been stored in hot, humid places). It is most common in sub-Saharan Africa, Southeast Asia, and China
Nonalcoholic steatohepatitis (NASH): NASH is a condition that can cause cirrhosis that may lead to liver cancer. It is the most severe form of nonalcoholic fatty liver disease, where there is an abnormal amount of fat in the liver. In some people, this can cause inflammation and injury to the cells of the liver
Having NASH-related cirrhosis increases the risk of developing liver cancer. Liver cancer has also been found in people with NASH who do not have cirrhosis
Cigarette smoking: Cigarette smoking has been linked to a higher risk of liver cancer. The risk increases with the number of cigarettes smoked per day and the number of years the person has smoked
Other conditions: Certain rare medical and genetic conditions may increase the risk of liver cancer. These conditions include the following
untreated hereditary hemochromatosis
alpha-1 antitrypsin deficiency
glycogen storage disease
porphyria cutanea tarda
Wilson disease
Liver cancer prevention
Cancer prevention is action taken to lower the chance of getting cancer. By preventing cancer, the number of new cases of cancer in a group or population is lowered. Hopefully, this will lower the number of deaths caused by cancer
Anything that increases your chance of getting cancer is called a risk factor. Anything that lowers your chance of getting cancer is called a cancer protective factor. Prevention includes avoiding risk factors and increasing protective factors
The following are protective factors for liver cancer
Getting the hepatitis B vaccine: Preventing HBV infection (by being vaccinated for HBV as a newborn) has been shown to lower the risk of liver cancer in children. It is not yet known if being vaccinated lowers the risk of liver cancer in adults
Getting treatment for chronic hepatitis B infection: Treatment options for people with chronic HBV infection include interferon and nucleos(t)ide analog therapy. These treatments may reduce the risk of developing liver cancer
Reducing exposure to aflatoxin B1: Replacing foods that contain high amounts of aflatoxin B1 with foods that contain a much lower level of the poison can reduce the risk of liver cancer
Reference: NIC